ÇİN HALK CUMHURİYETİ GENEL BİLGİLER
Nüfus: 1.409.517.397 (2017) - Nüfus artış oranı: %0,4+
Başkent: Pekin
Resmi Dil: Standart Çince
Yönetim Şekli: Üniter Sosyalist Tek Partili Rejim
Başkan ve Komünist Parti Genel Sekreteri: Xi Jinping
Yüzölçümü: 9.596.961 km2
Milli Gelir(nominal değerler): 13.938 Trilyon $
Kişi başı milli gelir(nominal): 8.583 $
Etnik Gruplar: %91 Han, %1,30 Chuang, %0,86 Mançu %0,79 Uygur, %0,79 Hui, %0,72 Miao, %0,65 Yi, %0,62 Tujia, %0,47 Moğol, %0,44 Tibet, %0,26 Buyei, %0,15 Koreliler
Din: %73 Folklorik inançlar ve dinsizlik,ateistlik, %15,87 Budist, %2,53 Hristiyanlık, %0,45 İslam,%7,6 Diğer
Çin Coğrafyası ve Jeolojik Yapılar
GÖLLER
Ebu Gölü
 |
1.070 km2 lik bir alanı kaplayan Ebi Lake'in ortalama derinliği 1.4 metre olup 2.8 metreye iner. Sığ bir göldür fakat alanı nispeten büyüktür. Bosten Gölü ,  1000 km2 alanı kaplayan Bosten Gölü ortalama derinlik olarak 8.15 metredir. En derin noktası ise 666 metreye kadar inmektedir. Chaiwopu Gölü  Chaiwopu Gölü, Dabancheng Bölgesi, yani Uygur Özerk bölgesinde bulunmaktadır. 28 km2 karelik bir alanı kaplayan bu minik gölün maksimum uzunluğa ulaştığı nokta 6 km'dir. Genişlik olarak ise 5 km genişliğe kadar çıkar. Chao Gölü 
760 km2 lik bir alana yayılmış olan Chao gölü Anhui bölgesinde bulunur. Maksimum uzunluğa ulaştığı nokta 52 km'dir genişlik olarak ise 22 km yi bulur. Ortalama derinliği 2.5 metre olan bu sığ göl en fazla 5 metreye inebilmektedir.
Dai Gölü
Dai gölü Liangcheng bölgesinde bulunan 160 km2 lik bir alanı kaplayan, İç moğolistan bölgesinde, ortalama 9 metre en derin noktası ise 18 metreye ulaşan yuvarlağa yakın bir göldür.
Dagze Gölü
Dagze gölü 260 km2 lik alanı kaplayan, Tibet'teki bir çok iç gölden biridir. Buzul zamanlarda bölge oldukça su birikimli olduğundan dolayı göller meydana geldi. Bu göl Tuzlu bir göldür.
Dongqian Gölü
Dongqian Gölü, 20 km2 lik bir alanı kaplayan Yinzhou bölgesinde bulunan Zheijang eyaletindeki en büyük doğal tatlı su gölüdür.
Dongting Gölü
Hunan eyaletinde bulunan, büyük ve sığ bir göldür. 2820 km2 lik bir alana yayılmaktadır. Yangzte , Xiang, Zi, Yuan, Li gibi nehirlerden gelen sularla beslenir. Sellerden dolayı bazen hacmini büyütebilmektedir.
Erhai Gölü
Anlamı "kulak şeklindeki deniz" anlamına gelen bu göl antik çağda Yeyuze veya Kunming olarak biliniyordu. 250 km2 lik bir alana yayılır, maks. uzunluğa ulaştığı yer 40 km dir. Maksimum genişliğe ulaştığı yer ise 8 km dir. Ortalama derinliği ise 11 metredir. Deniz seviyesinden 1.972 metre yüksekte bulunan Erhai Gölü, dolaşımı sonunda Lancang Nehrine(Ünlü Mekong Nehri) akar.
Heaven Gölü
Cennet Gölü, Çin ile Kuzey Kore sınırında bir krater gölüdür. 9.82 km2 karelik bir kraterin içinde yer alır. Baekdudaegan sıradağlarının ve Changbai sıradağlarının bir parçası olan volkanik Paektu Dağı'nın üzerinde, bir kalderanın içinde bulunur. 213 metre ortalama derinliğe sahip bu krater gölünde, maksimum derinlik 384 metredir. Yüzeyden 2.189 metre yükseklikte bulunur.
Hulun Gölü
İç Moğolistan bölgesinde bulunan Hulun Gölü oldukça büyük bir göldür. 2.339 km2 karelik alanıyla ve 90 km ye ulaşan uzunluğuyla Çin'deki en büyük göllerden biridir. Ortalama derinliği 5.7 metre olan bu göl, bol miktarda deniz ürününe ev sahipliği yapar.
Lugu Gölü
Çin'in Sichuan/ Yunnan bölgeleri arasında bulunan Lugu gölü harika bir görünüme sahiptir. 2.685 metre yükseklikte bulunan bu göl, 48.5 km2 lik bir alanı kaplar. Maksimum derinliğe 93.5 metrede ulaşılır. Gölün etrafında bol sayıda bitki çeşidi ve fauna ayrıca içinde de bol miktarda yaklaşık 12 balık türü bulunmuştur. Son yıllarda aşırı avlanmadan gölün ekosistemi zarar görmüştür. Buna önlem alınması gerekmektedir.
Pangong Tso Gölü 
Tür olarak bir soda gölü olan Pangong Tso, Çin-Hindistan havzalarını oluşturur. 134 km uzunluğa ulaşır ve 5 km genişliği bulur. Yüzeyden 4.250 metre yükseklikte bulunan bu göl uluslararası bir sulak alan olarak tanımlanmak üzeredir. Bu Güney Asya'da bir ilktir. Pangong Tso jeopolitik olarak çok önemli bir yere sahiptir ve Çin tarafından kontrol edilir.
Poyang Gölü
3.210 km2 lik bir alana yayılan Poyang gölünün, ortalama derinliği 8.4 metre maksimum derinliği ise 25.1 metreyi bulacak kadar sığdır. Kıyı uzunluğu 1200 km dir. Çin'in bu eyaleti içindeki en büyük göldür. Tang hanedanlığı döneminde en büyük boyutuna ulaşmıştır.
1363 yılında bir savaşa ismini vermiştir. "Poyang gölü muharebesi" olarak bilinen 1363 yılındaki savaş tarihin en büyük deniz savaşı olarak niteleniyor. "Çin'in Bermuda Şeytan Üçgeni" gibi takma adlara da sahip bu göl de yelkenliler veya Japon korsanların yok oldukları söyleniyor.
Qiandao Gölü
573 km2 lik bir alanı kaplayan bu göl 26 metre ortalama derinliğe, 17.8 km3 su hacmine sahiptir. Zhejiang bölgesinde bulunan bu göl, bölgeyi turistik bir hale getirdi. Konutlar bölgede arttı. Gölün etrafında çeşitli yapılar ve kültür merkezleri kurulmuştur.
Çin Halk Cumhuriyeti içindeki en büyük göl ünvanına sahip olan Qinghai, 4186 km2 lik bir alana yayılır. Yüzeyden 3.260 metre yükseklikte olan Qinghai, 32.8 metre maksimum derinliğe ulaşır. Endorik ve tuzlu bir göldür.
2.250 km2 lik büyük bir alana yayılan Tai Gölü, 2 metrelik te ortalama derinliğe ulaşır. Çevresi sık ağaçlarla, ormanlarla kaplıdır. Mükemmel bir manzarası vardır.
Tai gölü, ünlü Grand Canal'a bağlıdır. Suzhou deresi başta olmak üzere bir dizi ırmağın kaynağıdır. Sanayi gelişiminden nasibini almış, kirlilik yüzünden rahatsızlık duymuştur. Araştırmalar Tai Gölü'nün dairesel yapısının, konilerinin, şok-metamorfize kuvarslarının, mikro-dokularının , metamorfik kırılmaların bir meteor etkisinden dolayı oluştuğunu ve Tai gölünün bu nedenle meydana geldiğini göstermektedir.
Fakat yeni araştırmalar, mevcut kanıtların Tai Gölü'nde hiçbir krater yapısını veya şok mineralini etkilemediğini gösteriyor. Maalesef Tai Gölü kirletilmeye devam ediyor.
NEHİRLER
Ussuri Nehri
Rusya- Çin sınırında bulunan Ussuri, doğal görüntüsüyle insanı cezbeden bir yapıya sahiptir. Yaklaşık 897 km uzunluğunda olan Ussuri Irmağı 193.000 km2 yi kaplayan Ussuri havzasını oluşturur. Suları yağmurdan ve yeraltı kaynaklarından gelmektedir.
Songhua Nehri
1434 km uzunluğunda bir yolu izleyip , Harbin, Jiamusi ve Jilin gibi bölgelerden geçer ve buraları besler. Eskiden geçtiği yerlerden ötürü bölgede yarıklar ve yer şekilleri oluşturmuştur.
Argun Nehri
1.620 km uzunluğundaki bu nehir, 164.000 km2 lik bir havza oluşturur. Çin ve Rusya arasındaki sınırları da çizer.
Kherlen Nehri
Moğolistan ve Çin topraklarında bulunan Kherlen nehri, 1.254 km boyunca akar. Choibalsan'ı geçerek doğudaki Moğol bozkırlarına gelir ve Çin'e girerek 164 km den sonra Hulun Nuur'a akar.
Tumen Nehri
Çin, Kuzey Kore ve Rusya arasında bir sınır oluşturan "Duman" manasına gelen ismiyle dikkatinizi çekeceğimiz Tumen Nehri, 521 km lik bir yol izler. Paektu dağlarının eteklerinde yükselir ve Japon Denizine dökülür. Tumen Nehri bir çok mültecinin sınırı aşmak için kullandığı sınır kapılarından biri olmuştur ve 2010 da çekilmiş "Dooman River" da bu açıkça görülmektedir.
Sarı Nehir
5.464 km lik bir uzunluğa sahip olan Sarı Nehir gerek tarihsel olarak gerek günümüzde çok önemli bir yer işgal etmektedir. Çevresini besleyen ve hayat veren (Huang He) bu nehir Türkiye kadar bir alanı besler.
Yedi vilayetten ve iki otonom bölgeden geçen ve bu bölgelere hayat veren Sarı Nehir'in ağzı Shandong'daki Kenli County'de bulunuyor. Sarı Nehir tarihsel olarak şiirlere ve kitaplara konu olmuş ve çevresine hayat verirken, Çin Halk Cumhuriyeti'nin enerji üretimine ve su ihtiyacına da büyük bir kaynak oluşturmuştur.
Yangtze Nehri
6.380 km uzunluğundaki Yangtze, Asya'nın en uzun, Dünya'nın ise Nil ve Amazondan sonra üçüncü uzun nehridir. 1.808.500 km2 lik bir havza oluşturur. Yangzte Nehri Deltası, Çin Halk Cumhuriyeti'nin GSYİH' sinin %20 sini oluşturur.
Nehir geniş bir ekosistemler dizisi içerisinde akar, Çin Timsahı bu ekosistemin en önemli üyelerinden biridir. Yangtze Yunusu, Yangzte mersin balığı, çeşitli tehlike altındaki endemik bitkiler vardır. Yangzte nehri üzerinde dünyanın en büyük hidroelektrik santrali vardır. Üzerinde birçok köprü bulunan nehrin üzerine ayrıca inşa edilmiş iki baraj bulunmaktadır.(2007 bilgisi)
Geniş bir ekosisteme hayat veren Yangtze, Sarı Nehir ile birlikte Çin'in en önemli su kaynağıdır ve Çin Halk Cumhuriyetine verdikleriyle ülkenin zenginleşmesine, biyolojik olarak çeşitlenmesine katkıda bulunmuştur.
DAĞLAR VE ZİRVELER
Amne Machin
Çin'in Qinghai bölgesinde bulunan Amne Machin 6.282 metrelik yükseliğiyle ülkenin önde gelen tepelerinden biridir. Kunlun dağlarının yükseltilerinden biridir.
Badaling
1.015 metre yükseltide Çin Seddi'nin üzerinde bulunduğu yükseltilerden biri olan Badaling, görüntü olarak gerçekten hoş bir natürelliğe sahiptir.
Baekdu Dağı
2.744 metre yüksekliğindeki bu dağ silsilesinin kraterinde bir kaldera gölü bulunduğu önceki başlıklarımdan birinde belirtmiştim. Changbai ve Baekdudaegan sıralarında bulunur. Volkanik özellikler taşır ve bir kaldera biliyorsunuz ki sadece volkan kraterlerinde oluşur. Kuzey Kore amblemi üzerinde simgeleşecek kadar önemli bir oluşumdur.
Baishi
2.096 metre yüksekliğinde Hebei eyaletinde bulunan Çin Seddi'nin üzerinde seyrettiği bir dağ silsilesi. Bulutlu havalarda yakınlardaki zirvelerin tepelerinin alçak bulutlar ve sisin içinden çıktığı görülebilir. Bölgesel bir turizm merkezi olarak Baishi örümcek türlerine de ev sahipliği yapar.
Bogda Tepesi
5.445 metre yüksekliğinde Çin'in önemli tepelerinden birisidir. Tian Shan dağlarında bulunur. Çok zorlu bir tırmanış sürecinden oluştuğundan dağcılar için zorlu bir hedeftir. İlk kez 1981 yılında Japonya'dan 11 kişilik bir ekip tarafından tepesine çıkılmıştır.
Geniş Tepe (Broad Peak)
Gasherbrum masifinin içinde yer alan Broad Peak, benzeri bir kaç tepeyle beraber tırmanılmayı beklemektedir. Baltistan, Pakistan, Sincan ve Çin gibi bölgelere yakın konumda bulunur. 1957 yılında ilk kez tırmanıldı.
Bukadaban Feng
Sincan ve Qinghai illerinde bulunan bu dağ silsilesi bölgenin önde gelen tepelerini oluşturur. Türkçesi "Bizon Tepe" anlamına gelir ki biliyorsunuz bazı yazı öncesi toplumlarda dağlar çokça boynuza, bizon gibi hayvanlara benzetilirdi ve onlara Tanrı'nın yeryüzündeki temsilcisi anlamı katılırdı.
Cangyan Dağı
Hebei bölgesinde, insan yapımıyla doğanın özdeşleşmesinin güzel bir örneğini görebildiğimiz bu yükselti gerçekten insanın içine güzel hislerin tohumlarını atıyor. Cangyan dağındaki en ünlü bina Fortune Kutlama Tapınağıdır. Sui hanedanı döneminde yapılmıştır.
Dahei Dağı
663 metre yükseltide olan Dahei, Güney Liaodong Yarımadası'nın en yüksek dağıdır.
Daxue Dağı
Bu tepeler ve dağlardan en güzel görüntülerden birine sahip olduğunu düşündüğüm Daxue dağları, 3.500 metre yükseltiye kadar çıkar. Hint-Malaya sistemi içerisinde yer alır.
Emei Dağı
Çin'in Dört Kutsal Budist Dağının en büyüğüdür ve volkanik bir oluşumdur. Zirvesi, uzun, soğuk kışları ve kısa serin yazları olan bir alp subarctic iklimine sahiptir. Aylık 24 saatlik ortalama sıcaklık -19 ila 11 derece arasında değişmektedir. Yağışlar yıl boyunca yaygıundır ve muson etkisi nedeniyle yaz aylarında ağırdır. Çeşitli nadir bitki türlerine rastlanılan Emeği gerçekten doğal güzellikleriyle dikkat çekecek mistik bir güzelliktir.
Everest Tepesi
Deniz diplerindeki yüksek oluşumları saymazsak deniz seviyesinden en yüksek oluşumların ilkidir. Himalaya dağ sıralarının yüksek tepelerinin abisi Everesttir. Daha sonra bildiğiniz gibi K2 gelir. 8.848 metrelik yüksekliğiyle dağcıları bir hayli zorlayan Everest, bir çok dağcının hayatını kaybetmesine neden olmuştur. 29 Mayıs 1953'te Edmund Hillary ve Tenzing Norgay tarafından tırmanıldı. Hint Levhası ile Asya'nın Senozoyik Çatışması sırasında oluştuğu bilinmektedir.
Gasherbrum I, II, III, IV
Gasherbrum I, 8068 metre yüksekliğindedir, Gasherbrum Güzeldağ anlamına gelmektedir. Gasherbrum I'in ilk zirvesine ulaşan kişiler 1958 yılında PK Schoening ve AJ Kauffman tarafından tırmanıldı.
Gasherbrum II 8035 metre yüksekliğindedir. İlk kez 1956 yılında F.Moravec , S.Larch, H.Willenpart (Avusturya) tarafından zirvesine ayak basılmıştır.
Gasherbrum III, 7952 metre yüksekliğindedir 1975 yılında W.Rutkiewicz, A.Chadwick-Onyszkiewicz, J.Onyszkiewicz ve K.Zdzitowiecki (Polonya) adlı dağcılar bu tepeye tırmanmışlardır.
Gasherbrum IV, 7925 metre yüksekliğinde 1958 yılında W.Bonatti ve C.Mauri (İtalyan) lar tarafından tırmanılan bir tepedir ve bana göre Gasherbrum adlı tepelerin en güzeli IV. tepedir.
Gauri Sankar
7.134 metre yüksekliğinde, Himalayalar'ın parçası. İki zirvesi vardır birisi Gauri diğeri de Shankar'dır.
Haba Xueshan
5.396 metre yüksekliğinde Yunnan bölgesinde bulunan Hengduan dağlarının bir parçasıdır.
Gongga Dağı
7.556 metrelik yüksekliğiyle Gonkka, Hengduan dağlık bölgesinin bir parçasıdır. Himalaya/ Karakurum'un dışındaki en yüksek üçüncü tepe noktasıdır.
K2 Tepesi
8.611 metre yükseliğiyle Himalayaların en yüksek ikinci noktasıdır. İlk tırmanış 1954 yılında Achille Compagnoni ve Lino Lacedelli tarafından gerçekleştirilmiştir. Çin tarafından tırmanmak zor olduğu için Pakistan tarafından tırmanılma gerçekleştirilir.
Kailash Dağı
Hinduizm, Shiva gibi geleneklerin çıkış noktalarından biri olan bu dağ aynı zamanda çok önemli bir kültürel oluşumdur. Hinduizm, Jainizm, Budizm ve Tibet yerli dinlerinde yeri vardır. Tırmanılması oldukça zordur ve söylediğim gibi kesinlikle kutsal kabul edilir. 6.638 metre yüksekliğindedir, fotoğrafta görülen dağın kuzey yüzüdür.
Kawagarbo
Yunnan eyaletindeki en yüksek dağ. Fotoğrafta Kawagarbo'nun Doğu yüzüne bakıyoruz. Tibet dünyasının kutsal zirvelerinden biridir. 6.740 metre yüksekliğindedir.
Khumbutse Dağı
6.636 metre yüksekliğinde Nepal ile Çin arasında kalan bu dağ Himalayaların bir parçasıdır.
Kongur Tagh
7.649 metre yüksekliğinde Kunlun sıradağlarının en yüksek zirvesidir. Karakurum otoyolu üzerindeyken bile çok uzaklardan görülebilir.
Labuche Kang
Kesinlikle görüntü olarak muhteşem bir manzara. 7.367 metrelik bir tepe ve Himalayaların heybetini gösteren bir sanatçının tablosu gibi.
Lhotse
8.516 metrelik heybetli bir tepe. En yüksek 4. zirvedir.
Muztagh Ata
Bu kadar güzel bir fotoğrafı koca bir şekilde şuraya atmasam olmazdı. Karakurum yolu üzerinde etrafınıza baktığınızda şu manzarayı görmek kadar insanın içini açan çok az şey olabilir diye düşünüyorum. 7.509 metrelik dev bir jeolojik yapı ve uygurların deyişiyle "Buzlu dağların babası" Muztagh Ata karşınızda.
|
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder